خرداد 1403: پایان نمایشگاه «نور و سور»
پایان نمایشگاه «نور و سور»
شروع نمایشگاه «نور و سور» مقارن با آغاز به کار موزه پارچه منوچهری در 1398 بود. همهگیری کرونا باعث شد تا مدت زمان نمایش و کار روی این مجموعه قدری از حد معمول و برنامهریزی شده طولانیتر شود.
در کاتالوگ نمایشگاه نور و سور میخوانیم:
«این قطعات ترکیبی از پولکدوزی و قلابدوزی هستند، که تولید آنها به سدههای 12 و 13 هجری منسوب است. پولکها اغلب الیاژهایی از مس هستند با روکشهای نازکی از جنس طلا و یا نقره هستند.
اغلب این آثار پردههایی هستند که برای پوشاندن درگاهها و جداکردن فضاهای معماری از یکدیگر استفاده میشدند، و یا به عنوان دیوارآویزهایی در تزیین اطاقها به کار میرفتند. این رسم امروز در تکایا و حسینهها به شکل زندهای برقرار است، و روش سادهایست که به کمک آن میتوان روحِ فضا را به تناسب موقعیت بهکلی تغییر داد. در دل همین سنّت پردههای پولکدوزی برای آراستن فضای اتاق در جشنها – بهویژه عروسیها- تولید شدهاند، و در نقوش آنها نشانههای زیادی دال بر این مناسبت مییابیم.
در تمامی این پردهها نقش محوری نگارهای از درخت زندگی است که در یک ترکیببندی تکرارشونده به تصویر کشیده شده است. الگو کلی این طرح چنین است؛ از ورای پردهای کنار رفته، یا قوس طاقی ایوان، منظری را میبینیم که در مرکز آن یک درخت سرو سربه آسمان کشیده است. درخت از میان یک کشکول لنگر مانند بر فراز کوهی روییده است. کوه از میان آب سربرآورده است. و حیواناتی چون طاووس، شیر، بز و ماهی در سایه درخت دیده میشوند. شاخههای تاک تمامی پسزمینه را پوشانده است. در کنار این منظر رو به بیرون، سفرهای داخلی از شمعها، چراغها، گلدانها، سماورها، و ظروف میوه نیز به طرح وارد شده است. دورتا دور متن اصلی را قابهای چندگانهای مثل دیوار باغ احاطه کردهاند.»
این پردهها با پایان نمایشگاه از محل نصب پایین آورده شدند و پس از پاکسازی و انجام مرمتهای لازم دوباره به محل نگهداریشان به صورت تخت و دور از نور انتقال یافتند، تا به اصطلاح استراحت کنند. و جای خود را به نمایش بعدی ما با عنوان «صورتگری و پیکرنگاری در پارچه های ایرانی» دادند که از خرداد 1403 به نمایش درآمده است.
کار ما روی قطعات پولکدوزی از فروردین 1402 آغاز شد و در مدت برگزاری نمایشگاه و بعد از آن ادامه یافته است؛ کوشش ما بر آن بوده تا نگاهی دوباره به فرآیند تولید، و طراحی و نقوش به کار رفته و دلالتهای آن بیندازیم. بخش هایی از این فعالیتها و ارائۀ نتایج پژوهشهای صورت گرفته بر روی این قطعات به برگزاری رویداد دو روزۀ «نور و سور»، بازدیدهای جمعی به همراه توضیح و تشریح قطعات، و همچنین انتشار دفتر نخست از انتشارات موزه پارچه منوچهری که به آلبوم طرحهای این مجموعه اختصاص دارد منجر شده است. این روند پژوهشی با بهرهگیری از دانش متخصصانی از رشتههای مختلف، همچنان ادامه دارد و در آینده نزدیک نتایج این تحقیقات در قالب مجموعه مقالات در اختیار علاقمندان قرار خواهد گرفت.
شما میتوانید کاتالوگ این نمایشگاه را از اینجا دانلود کنید.
برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر از رویدادها و انتشارات ما میتوانید صفحه ما در اینستاگرام را دنبال کنید یا با ما از راه ایمیل در ارتباط باشید.
